Max Delissen | Albumrecensies - Pop | 01 december 2009

 

Eigenlijk verdienen de 11 studioalbums die Boudewijn de Groot sinds midden jaren-60 maakte meer dan een overzichts-recensie over de box waarin ze, samen met een twaalfde schijfje met daarop een verzameling curiosa, bijeen zijn gebracht. Daarvoor is Boudewijn de Groot simpelweg van teveel betekenis voor de geschiedenis van de Nederlandstalige popmuziek.

Want hoe maak je onderscheid tussen de hippiepoëzie van zijn eerste – naar hemzelf genoemde – album uit 1966 en de bedachtzame melancholie en berusting van Eiland In De Verte (2004). Je zou de verbindende factor kunnen zoeken in de tekstuele bijdragen van zijn vriend Lennaert Nijgh, maar omdat die samenwerking niet exclusief was lukt het via die omweg ook niet. Muzikale ontwikkeling dan? Van rijk gearrangeerde protestliederen tot psychedelische beat, en van akoestische gitaar tot de door fans van het eerste uur zo verfoeide synthesizers (Maalstroom 1984)?



•Zie ook het uitgebreide interview met Boudewijn de Groot.

Ongrijpbaar was hij soms, en onbegrijpelijk ook, want veel van zijn albums bleken tegenvallende verkoopaantalen te scoren. Vooral de middenperiode, als ik het zo mag noemen, is er een van vallen en opstaan. Na het grote artistieke succes van Hoe Sterk Is De Eenzame Fietser (1973) volgden een paar zeer persoonlijk albums (Waar Ik Woon En Wie Ik Ben uit 1975 en Van Een Afstand uit 1980) die hem bijna aan de bedelstaf brachten omdat het publiek er kennelijk niet op zat te wachten. Die periode schrijft hij van zich af op het sombere Maalstroom, wat ook niet het gehoopte succes bracht, om vervolgens de muziekwereld de rug toe te keren. Pas nadat hij in 1995 een onverwacht succes boekte met zijn rol in de kleinschalige maar fraai gemaakte musical Tsjechov durfde hij in 1996 weer met een nieuw album te komen. Een Nieuwe Herfst liet een oudere maar rijpere en veel beter in zijn vel zittende Boudewijn de Groot horen, die nog steeds in staat bleek om hits te produceren (Avond).

Buitenbeentjes heeft hij ook gemaakt. Picknick (mijn persoonlijke favoriet) uit 1967 is een caleidoscopisch en psychedelisch album (alleen de hoes al...) dat barst van de schitterende muzikale en tekstuele vondsten, en het daarop volgende album Nacht En Ontij bevat het meest ambitieuze en volgens sommigen pretentieuze werk van De Groot. Het nummer Heksensabbat, dat een hele plaatkant in beslag neemt, is een trip op zich. Een hoorspel vol gedrochten en duistere figuren, vol toverkunst en mystiek, en vooral met heel veel sfeer. Het werd niet begrepen, en door critici en fans nogal smalend afgedaan als HBS-retoriek. Ach, zo gaat dat in Nederland. Wie voor de muziek uitloopt is al gauw de dorpsgek, en niemand doet moeite om die te begrijpen.

De hits dan, wie kent niet Een Meisje van Zestien en Welterusten Meneer De President? Testament en Verdronken Vlinder? Het Land Van Maas En Waal, Meester Prikkebeen? En zijn allergrootste hit Jimmy (die in de volksmond nog steeds onjuist Hoe Sterk Is De Eenzame Fietser heet)? Al dat fraais is in deze box te vinden. De cd met curiosa bevat onuitgebracht werk en live-uitvoeringen, maar helaas ontbreekt in het aardig geschreven maar vrij dunne bijgeleverde boekje extra informatie over de precieze herkomst van deze nummers. Ook jammer is dat zijn bijdrage aan de Boekenweekgeschenk langspeelplaat (!) uit 1976 er niet op staat. De unieke gezongen uitvoering van Komrij's De Kinderballade is echt van een uitzonderlijke schoonheid, maar copyrightperikelen stonden opname in dit toch vrij definitieve overzicht kennelijk in de weg.

Ik zocht naar overeenkomsten, maar vond tegenstellingen. Maar hoe maak je dan een samenvatting? Na enig peinzen kwam ik uit op het meest essentiële en unieke van de zanger Boudewijn de Groot. Die stem... Die met de jaren steeds warmer wordende stem, met die fijne, perfect verstaanbare uitspraak. Een herkenbaar geluid dat met je meegroeit. Dat er altijd is, ook al hoor je het soms niet. Een stem die klinkt als een goede vriend. Dat is de verbindende factor, de rest is echt te uiteenlopend.

Een prettige bijkomstigheid van het luisteren naar deze verzamelbox is dat het vuur van mijn bewondering weer werd aangewakkerd. Mijn opgeschudde herinnering deed me met een glimlach terugdenken aan mijn jeugd. Eindeloze zomervakanties, met Meester Prikkebeen die op vlinders jaagt en achter de hoge bergen ligt het land van Maas en Waal... Een zeer prettige hernieuwde kennismaking. Liefhebbers kunnen zich likkebaardend in de handen wrijven, deze verzamelbox staat vol bekende en minder bekende parels die wachten op koestering. Laat de televisie eens een paar avonden uit, trek de gordijnen dicht, steek een kaarsje aan en geniet lekker lang van een van de beste Nederlandstalig artiesten aller tijden. Heerlijk...


Aanvullende info:
Label: Universal
Tijdsduur: totale tijdsduur ongeveer 507:00 minuten
Website: www.boudewijndegroot.nl