Volkskrant 15 september 2010

Van onze verslaggeefster
Marjon Bolwijn

AMSTERDAM Onder de drie omroeporkesten en het Groot Omroepkoor heerst onrust omdat zij worden genoemd als mogelijk doelwit van de  zuinigingen van  het nieuwe kabinet. Het Muziekcentrum van de Omroep zou met een budget van 31 miljoen euro per jaar een groot deel van  100 miljoen extra aan bezuinigingen moeten leveren die VVD en PVV zouden willen doorvoeren bij de Publieke omroep. Onder het  muziekcentrum vallen het Metropole Orkest, het Radio Filharmonisch  Orkest, de Radio Kamer Filharmonie, het Groot Omroepkoor en de  muziekbibliotheek van de omroepen. VVijf jaar geleden is bij een ingrijpendereorganisatie al ruim 20 procent op het budget bezuinigd, waarbij tachtig musici hun baan verloren. Het Muziekcentrum is sindsdien een andere weg ingeslagen en richt zich in de repertoirekeuze op hedendaagse muziek en nieuwe, vaak in opdracht geschreven composities van Nederlandse componisten. De Raad van Cultuur onderschreef deze zomer deze ‘avontuurlijke en onderscheidende repertoirekeuze’ en de ambitie van het Muziek Centrum ‘het muziekknooppunt’ van het Nederlandse muziekleven te zijn. Niet iedereen ziet de toegevoegde waarde van de orkesten. Ze zijn uit de tijd, vindt Jan Willem Loot, artistiek directeur van het Orchestre National de France in Parijs en autoriteit in de Nederlandse muziekwereld. ‘Ze zijn in normaal vaarwater terechtgekomen en onderscheiden zich niet van andere orkesten. Met uitzondering van het Metropole Orkest, want dat is uniek als enige uitvoerder van lichte muziek. Het Radio Filharmonisch Orkest heeft onder leiding van Edo de Waart en Jaap van Zweden geprobeerd Mahler en Bruckner mooier te spelen dan het Concertgebouworkest. Ze hadden zich beter kunnen onderscheiden met het uitvoeren van bijzonder repertoire, bijvoorbeeld muziek uit het begin van de 20ste eeuw, zoals Schönberg, en van Nederlandse componisten.’
Radio-orkesten en het Groot Omroepkoor stammen uit de tijd van voor de geluidsopnamen, toen concerten alleen in zalen en via de radio
te beluisteren waren. Dat ze na de uitvinding van de bandrecorder zijn blijven bestaan, is omdat ze een eigen plek in het landelijke  orkestenbestel hebben opgebouwd, zegt een woordvoerder van het ministerie van OCW. ‘Het MCO is met zijn concerten de ruggengraat van Radio 4.’ Artistieke en commerciële successen van de omroeporkesten zijn de NTR-matinee (voorheen VARA-matinee) op zaterdag in het  concertgebouw in Amsterdamen de AVRO-ochtendconcerten op zondag. Joop Daalmeijer, directeur van NRT, vindt dat de omroeporkesten  vanwege hun unieke repertoirekeuze voor nieuwe muziek wel degelijk bestaansrecht hebben. De sterke binding met de omroepen, die het artistieke leiderschap hebben, maakt dit juist mogelijk, stelt hij. Dat de omroeporkesten nu onderscheidend willen zijn met nieuw en
Nederlands repertoire en daarin leidend willen zijn, noemt Loot echter ‘rijkelijk laat’. ‘Er zijn naast het mediabudget meer  bezuinigingen te verwachten in de kunstsector.’ Een zelfstandig voortbestaan buiten de omroepen om is volgens hem daarom niet te verwachten. Ideeën die circuleren, zoals een vaste basis voor het Radio Filharmonische Orkest in de stad Utrecht, vindt Loot onlogisch, omdat 25 jaar geleden om financiële redenen het Utrechts Symfonie Orkest juist werd opgeheven. De succesnummers van de omroeporkesten,
zoals de matinees in het Concertgebouw, kunnen volgens hem blijven voortbestaan. ‘Ik pleit niet voor opheffing van de orkesten, maar als omroeporkesten zijn zij niet meer van deze tijd. Als ze voortbestaan, moet er een hoop gebeuren aan de programmering’, aldus
Loot.

Producties van het MCO in 2009

* 161 concerten, waarvan 132 met een verschillend repertoire
* 72 concerten vonden plaats in de drie klassieke series van de omroep:
* 26 x De Vrijdag in Vredenburg
* 29 x ZaterdagMatinee
* 17 x Het Zondagochtend Concert
* 8 concerten in de Robeco Zomerconcerten serie
* 7 concerten van twee verschillende producties van het Groot Omroepkoor met het Koninklijk Concertgebouworkest
* 4 concerten van de Radio Kamer Filharmonie in het Muziekgebouw aan het IJ
* 2 concerten op het Holland Festival
* 6 co-producties met De Nederlandse Opera door de Radio Kamer Filharmonie in de Amsterdamse Stadsschouwburg
* 2 co-producties van het Groot Omroepkoor met het Rotterdams Philharmonisch Orkest


Het Metropole Orkest begeleidt Boudewijn de Groot bij een optreden in Carré in Amsterdam in 2005. Foto ANP